Sizlere dünyanın en eski Wellbeing öğretisinin ışığı altında mutlu ve sağlık yaşam teknikleri paylaşmak istiyorum.
Bu öğreti, aynı zamanda dünyanın en kadim tıp sistemi olan Ayurveda.
Günümüzde, öncelikle Hindistan olmak üzere, sadece o bölge ülkeleri değil, ABD ve İngiltere gibi batı ülkelerinde de Tıp fakültelerinde öğretilmektedir.
Ayurveda Tıp sistemine göre herkes benzersizdir. Bu benzersizliğin sınıflandırıldığı Tri-dosha Teorisi ile Prakruti denilen kendi benzersiz yapımızı tespit ederiz. Buna kendi GPS noktamız da diyebiliriz.
Böylece güçlü ve zayıf yanlarımız tespit edilerek bize uygun tavsiyeler ve tedaviler düzenlenebilir.
Vata, Pitta, Kapha adlı bu 3 Dosha yani kısaca Kuvvet’in artışlarının dengelenmesi ile hastalanmadan ve gençlik performansı ile uzun bir yaşam mümkün olabilir.
Ayurveda’nın sağlık tanımı : Fiziksel, psikolojik ve sosyal olarak tam mutluluk halidir.
Hedefi öncelikle insanların sağlıklarını korumak ve aşağıdaki 4 maddede yazılı hedeflere ulaşmalarını sağlamaktır;
DHARMA : Kişisel ve sosyal olarak tatminkar iyi bir nokta,
ARTHA : Güzel yaşam için gerekli varlığa sahip olmak
KAMA : Arzu ve şehvetin doyurulması,
MOKŞA(Mokshaishana) : İç huzur, mutluluk ve inançsal iyilik yapma doyumuna ulaşmak.
Gerçek anlamda Wellbeing halini sağlamak için Ayurveda Tıp Sisteminin sizin için pratik yol haritası;
1.Prakruti’nizi (yaşam boyu değişmeyen beden tipiniz) öğrenmeniz. Yani Vata, Pitta ve Kapha’nın sizdeki baskınlık seviyesi. Böylece güçlü ve hassas yanlarınızı bilip dengeleyebileceksiniz.
2. Dengeli Beslenme: Kendi yapınıza ve ihtiyaçlarınıza uygun beslenme teknikleri. Bunun yanı sıra her istediğinizi size zarar vermeden, zehirlenmeden yeme teknikleri.
Bunlardan bazı örnekler;
Meyveleri, yemeklerden ayrı zamanlarda tüketmek. Örneğin yoğurt içine taze meyve koyarak tüketmek sağlıksızdır.
Etlerle birlikte mutlaka bazı baharatları da kullanmalısınız.
3. Günlük Rutin (Dinacharya): Size uygun tasarlanmış Tailor Made günlük rutin tavsiyeleri, sizin zinde ve hastalıklardan uzak bir yaşam sürmenizi destekleyecek.
Günlük bir rutin oluşturmak doğal sirkadiyen ritimlerle uyum sağlar ve dengeyi destekler. Uygun uyanış saati, kişisel bakım uygulamaları, düzenli yemek saatleri ile tutarlı bir rutin izlemek, bedensel işlevlerin düzenlenmesine yardımcı olur ve genel sağlığı destekler.
4. Yeterli Hidrasyon: Gün boyunca ılık su içmek sindirime, detoksifikasyona ve uygun vücut fonksiyonlarının sürdürülmesine yardımcı olur. Örneğin Ayurveda, sindirim ateşini (Agni) bozucu olarak değerlendirdiğinden, özellikle soğuk mevsimlerde buzlu veya soğuk içeceklerden kaçınılmasını önerir. Ama her gün büyük miktarda su içmek zorunda değilsiniz. Kendi yapınızı ve çevresel koşullarınızı da göz önüne almalısınız.
5. Yoga ve Egzersiz: Düzenli fiziksel aktivite dengeyi korumak ve durgunluğu önlemek için çok önemlidir. Yoga ve Ayurveda ilkeleri birbiriyle çok uyumludur. Tam ve gerçek anlamda bir sağlık için Ayurveda Uzmanı, danışanlarına ona özel Pranayama nefes teknikleri, Meditasyon ve Yoga Asana’ları önerir. Hatta hekimler reçetelerine eklerler. Egzersiz rutinlerinizi Prakruti’nize (Beden tipiniz) ve Vikruti’nize göre uyarlamak çok işinize yarar. Bedeninizde zorlanmaya neden olmadan güç ve esnekliği artıran aktiviteler seçmeniz doğru olur.
Ayurveda, size uygun spor ve egzersizleri seçmenizde en doğru yolu göstereblir.
Örneğin Ayurveda bazı beden tipleri için, kapalı ortamlarda yürüme bandı yerine rakipli sporlar ve dans gibi aktiviteler önerir.
6. Ayurvedik Masaj (Abhyanga): Abhyanga veya ılık yağ ile kendi kendine masaj, Ayurveda’da terapötik bir uygulamadır. Cildi besler, dolaşımı artırır ve sinir sistemini sakinleştirir. Optimum fayda için Prakruti’nize veya sorunlarınıza göre yağ seçenekleri bulunur.
Sinir sisteminiz dengelenirken, cildinizin gençliği de sağlanmış olur.
7. Yeterli Uyku: Kaliteli uyku, fiziksel ve zihinsel sağlık için gereklidir. Ayurveda, doğal uyku-uyanıklık döngüsüne uyum sağlamak için zorlandığınız durumlarda pratik teknikler ve bitkisel takviyeler önerir. Size uygun rahatlatıcı bir yatma zamanı rutini oluşturur. Böylece teta beyin dalgaları düzenli olacağı için gençlik enerjinizi ve dinçliğinizi koruyabilirsiniz.
8. Bitkisel Destek: Ayurvedik otlar ve baharatlar sağlığın geliştirilmesinde önemli bir rol oynar. Ayurveda’ya göre herşey ilaçtır. Bitkiler, 3000 yıllık bir sistemle en etkili olacak şekilde kullanılır. Amaç her zamanki gibi hastalanmanızı engellemek, yaşlanmanızı yavaşlatmak ve olası hastalıkları kökten çözmektir. Zerdeçal, Zencefil, Ashwagandha ve Triphala iyileştirici özellikleriyle bilinen bitkilere örnektir. Biliyorsunuz, geçtiğimiz Covid-19 pandemisinde zerdeçal’in ne kadar başarılı ve etkili bir ilaç olduğu anlaşıldı. Ayurveda uzmanınız ihtiyaçlarınıza uygun bitkileri rutininize dahil etmenize yardımcı olur.
9. Stres Yönetimi: Stres genel sağlığı olumsuz etkiler. Batı tıbbına göre de hastalıkların ortalama %80’inin kökeninde stres yatar. Ayurveda meditasyon, derin nefes egzersizleri (pranayama), Yoga Asana’ları, bitkisel ilaçlar gibi uygulamalar yoluyla stres yönetimini vurgular. Bu uygulamalar sinir sistemini dengelemeye ve stresle ilgili dengesizlikleri azaltmaya yardımcı olur.
10. Detoksifikasyon (Panchakarma): Ayurveda Tıp Sisteminde, hastalıkların kökten tedavisi amaçlı uygulanan 5 temel tedavi vardır. Bunlardan 5 tanesinin dönemsel olarak ve tabii ki Uzman Doktor kontrolünde uygulanması önerilir. Böylece hastalıklardan uzak, gençlik enerjisiyle bir yaşam sürmek hedeflenir.
Arabanıza dönemsel bakım yaptırmak gibi düşünün. Bakımlı olursa sizi yolda bırakmaz ve iyi performans gösterir. Yıllık bakımlarını yaptırmazsanız, arabanız da mutlaka sorun çıkarır.
Panchakarma olarak bilinen Ayurvedik detoksifikasyon terapileri, birikmiş toksinlerin vücuttan atılmasını, sinir sisteminizin sakinleşmesini, filtre organlarınızın temizlenmesini sağlar.
11. Mevsimsel Ayarlamalar (Ritucharya): Ayurveda, mevsimlerin vücut üzerindeki etkisini göz ardı etmez. Dengeyi korumak için yaşam tarzınızı, diyetinizi ve rutininizi mevsimsel değişikliklere göre ayarlamanız size çok faydalı olur. Örneğin, kış aylarında soğuğa karşı koymak için ısıtıcı yiyecekleri ve uygulamaları tercih edebilirsiniz.
12. Duygusal Dengeyi Koruyun: Ayurveda’da duygusal sağlık fiziksel sağlığın ayrılmaz bir parçasıdır. Olumlu duygular geliştirin, neşe getiren faaliyetlerde bulunun ve sağlıklı ilişkiler kurmaya çalışın. Farkındalık meditasyonu gibi uygulamalar duygusal dengeye katkıda bulunur. Yaşamanızın olumlu yanlarını fark edip bunlara odaklanmanız Wellbeing seviyenizi yüksek tutacaktır. Çünkü neye odaklanırsak ona maruz kalırız.
13. Dönemsel Dengelenme: Panchakarma’ya ek olarak, 6 ayda 1 , bir ay süreyle sizin ihtiyaçlarınıza göre önerilecek bitkisel takviyeler ve bitki çayları hücresel gençliğinizi korumanıza yardımcı olacak.
Sonuç olarak Ayurveda, her bireyin kendine özgü yapısını ele alarak ve yaşamın çeşitli yönlerinde dengeyi sağlayarak fiziksel, psikolojik ve sosyal mutluluğunuzu sağlamanıza yardımcı olur.
Yaşamınızda Wellbeing düzeyinize odaklanıp geliştirmeye çalışmak, yaşamınızın gerçek amacıdır.
Hep söylediğim gibi, bu yaşama çalışmak için gelmedik. Mutlu olmak için geldik. Sağlıklı ve mutlu olduğumuzda çevremizin de mutluluğunu artırırız ve hep birlikte sevdiklerimizle mutlu ve sağlıklı bir yaşam sürebiliriz.
Sağlıkla kalın.
Dr. Buğra Öktem
Ayurveda Uzmanı